تکلیف حضانت فرزند بعد از فوت پدر و ازدواج مجدد مادر

مطابق قانون مدنی ریاست خانواده با پدر است و وظیفه پدر است که مخارج زندگی را برای زن و فرزند تامین کند. اما این به آن معنا نیست که حق حضانت و نگهداری طفل تنها برای پدر یا کسی است که او تعیین می‌نماید.

تفاوت حضانت و قیمومت

قیمومت به معنای سرپرستی و حمایت است. قیمومیت در واقع نهادی است که برای حمایت از محجوران اعم از صغیر، سفیه و مجنون ایجاد شده است. در واقع، اشخاص صغیر، سفیه و مجنون بایستی تحت حمایت شخصی باشند تا امور آن‌ها اداره شود.

در این معنا، قیمومت با حضانت که ناظر بر نگهداری، مراقبت و حمایت جسمی از فرزندان است تفاوت دارد. حضانت فرزندان در درجه اول به عهده پدر و مادر طفل است که حق و تکلیف به حضانت دارند. اما قیم به موجب حکم دادگاه برای اداره امور مالی محجور تعیین می‌شود که البته اولویت با نزدیکان طفل است.

حضانت فرزند بعد از فوت پدر و ازدواج مادر

گفته شد که حضانت و نگهداری فرزندان بر عهده پدر و مادر آن‌ها است. نمی‌توان بی‌دلیل این حق را از آن‌ها سلب کرد. حق حضانت فرزند یا فرزندان با ولایت و قیمومت فرزند که بحثی مالی است متفاوت خواهد بود. بعد از فوت پدر ولایت و قیمومت فرزند یا فرزندان بر عهده جد پدری یا همان پدر بزرگ خواهد بود.

حضانت موضوعی جدا از نفقه، ولایت و قیمومت در امور مالی فرزند است. حضانت فرزند بعد از فوت پدر با مادر است و این حق مادر است که از فرزندش مراقبت کند.

طرز فکر عموم مردم این است که بعد فوت، پدربزرگ می‌تواند حضانت را از مادر بگیرد در صورتی‌که قانونا اگر مادر مشکل اخلاقی و روانی نداشته باشد قیم یا هر کس دیگری بعد از فوت پدر نمی‌تواند حضانت را از مادر بگیرد.

اما در طلاق زوجین، اگر مادر حضانت طفل را بر عهده داشته باشد و ازدواج کند پدر می‌تواند از دادگاه درخواست سلب حضانت از مادر کند که مورد قبول دادگاه هم خواهد بود. زیرا ازدواج مادر از موارد سلب حضانت مادر محسوب خواهد شد.

حال این سوال مطرح می‌شود که اگر پدر فوت شده باشد در زمان حضانت مادر اگر او ازدواج کند جد پدری یا قیم او می‌تواند از دادگاه تقاضای سلب حضانت از مادر کند؟

برای جواب به این سوال ماده قانونی خاصی نداریم تا به آن استناد کنیم اما با توجه به ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی: در صورت فوت یکی از ابوین حضانت طفل با آن‌که زنده است خواهد بود.

رویه عرف دادگاه‌ها سلب حضانت از مادر در صورت شوهر کردن مشروط به زنده بودن پدر است. اما در صورت فوت پدر، مادر اولویت در حضانت فرزند دختر یا پسر را دارد حتی اگر ازدواج مجدد کند.

منبع :مجله دلتا

تهیه و تنظیم :آزیتا چاکرزهی

۷۸۶