مراسم کلوخ اندازان یزد، تداعی یک باور قدیمی

ایران کشوری متمدن و باستانی است که فرهنگ و آداب و رسوم منحصر به فردی دارد. هر سنت ریشه در باورها و عقاید مردم یک منطقه دارد که یادگاری از اجداد آن ها است. آشنایی با رسوم مختلف کشور می تواند جذاب و سرگرم کننده باشد. یزد یکی از شهرهای زیبای کشور است که آداب و رسوم جالبی دارد. برای آشنایی با شهر بادگیرها بهتر است پیش از سفر محل اقامت خود را مشخص کنید. هتل داد یکی از هتل های یزد است که معماری و سبک ساخت آن بسیار ویژه بود و می تواند انتخاب کاملا مناسبی برای محل اسکان باشد. یکی از رسوم شهر یاد شده کلوخ اندازان است که در ایران قدمت زیادی دارد. مراسم کلوخ اندازان در یزد اغلب در ماه مبارک رمضان صورت می گیرد که در ادامه بیشتر با آن آشنا خواهیم شد.

کلوخ اندازان، یادگاری از گذشتگان در رمضان هر سال

هر یک از مناطق کشور به تناسب موقعیت مکانی خود، دارای آداب و رسوم ویژه ای هستند. در استان یزد نیز سنتی دیرینه وجود دارد که شباهت زیادی به خانه تکانی های آخر سال دارد. کلوخ اندازان یکی از آداب مردم یزد است که چند روز پیش از فرا رسیدن ماه مبارک رمضان به آن پرداخته می شود. استقبال از ماه مبارک رمضان امری است که مردم در اغلب نقاط کشور به آن می پردازند. اهالی یزد و اغلب شهرهای این استان چند روز قبل از شروع ماه مبارک رمضان به پاکسازی منازل خود و همچنین مساجد سطح شهر می پردازند. آن ها پس از انجام امور نظافتی منزل، روز آخر ماه شعبان را صرف تفریح، خوردن و آشامیدن می کنند. در این روز افراد یک خانواده به همراه بزرگترهای فامیل دور هم جمع می شوند.

در این مراسم انواع خوراکی ها و آشامیدنی ها را بر روی یک سفره قرار می دهند و همگی از این خوراکی ها میل می کنند. علت نامگذاری این آیین با نام کلوخ اندازان هنوز مشخص نیست؛ اما این عبارت در زبان محلی بومیان منطقه به معنی لقمه بالا انداختن است. شولی یکی از غذاهای متداول در روز کلوخ اندازان است که اغلب افراد از آن میل می کنند و در واقع نوعی آش محلی مخصوص به استان یزد است. فالوده یزدی یکی دیگر از خوراکی های مورد استفاده در روز کلوخ اندازان به شمار می آید. با پایان روز و غروب خورشید، این آیین نیز به انتها می رسد. در انتهای روز افرادی که در سنت کلوخ اندازان به دور یکدیگر جمع شده اند، کلوخ های کوچکی را به سمت یکدیگر پرتاب می کنند. این امر خاتمه ای است بر سنت کلوخ اندازان و آغاز ماه مبارک رمضان. یکی از اهداف برگزاری کلوخ اندازان در بین اهالی، آماده سازی برای یک ماه روزه گرفتن، عبادت و دوری از گناه است. این آیین با کمی تفاوت در برخی از استان های دیگر کشور نیز انجام می گیرد و ریشه در باورهای پیشینیان دارد.

گردآوری : حبیبه رئیسی

منبع : آنندراج، محمد پادشاه ،فرهنگ جامع فارسی محمد پادشاه  متخلّص به شاد، زیر نظر محمد دبیر سیاقی، تهران: خیّام

۷۸۶